Op zoek naar een ander woord voor vechtscheiding

Wat je voelt als ouder in een complexe scheiding: erkenning en ruimte voor jouw ervaring

"An, ik hoor het woord ‘vechtscheiding’ eigenlijk niet graag. Het doet iets met me. Mijn maag keert om en ik krijg het benauwd."

Dit was de reactie van een ouder die ik sprak. Ze ging naar een hulpverlener, in de hoop dat deze haar zou kunnen helpen, maar het gesprek liep anders dan ze had verwacht. Het woord 'vechtscheiding' viel, en daarmee kwam de frustratie en machteloosheid naar boven.

“Ik kreeg de boodschap dat ik beter moest communiceren met mijn ex. Maar ik voel me al jaren gevangen in dezelfde vicieuze cirkel van miscommunicatie,” zei ze. Wat begon als een zoektocht naar steun, eindigde in een nog dieper gevoel van machteloosheid. De moed zakte haar in de schoenen.

Ze had zoveel geprobeerd. Bemiddeling, gesprekken, en de hoop dat er iets zou veranderen. Maar de resultaten bleven uit. Het voelde alsof haar zorgen over de kinderen - de driftbuien, de depressieve signalen - niet serieus werden genomen. “Je moet leren communiceren met je ex,” hoorde ze, maar dat had ze al zo vaak geprobeerd.

Herken jij je hierin?

Veel ouders die ik spreek, voelen zich ook in een hoek geduwd wanneer het over 'vechtscheiding' gaat. Ze ervaren dat ze vaak snel in een vakje worden geplaatst, zonder dat hun unieke situatie volledig begrepen wordt. Ik begrijp die frustratie goed. Het woord ‘vechtscheiding’ roept vaak zware emoties op: schuld, schaamte, en onbegrip. Ik wil ouders geen extra last bezorgen door een label te gebruiken dat hen alleen maar overweldigt.

Waarom ik liever ‘conflictueus ouderschap’ gebruik

Als ik met ouders werk, zie ik dat de scheiding vaak al een tijdje geleden heeft plaatsgevonden. De praktische zaken zoals de woning en de inboedel zijn verdeeld, maar de emotionele complexiteit van het ouderschap blijft. Sommige ouders voelen zich machteloos in hun communicatie en hebben het gevoel dat hun zorgen niet gehoord worden.

In mijn praktijk help ik ouders die zich vastlopen in deze situatie: hoe kun je ouderschap vormgeven als de communicatie met de andere ouder niet goed verloopt? Maar soms is er helemaal geen communicatie, en komen ouders met vragen als: "Zijn mijn kinderen veilig? Worden ze goed verzorgd?" Of ze krijgen verwijten: "Jij bent te laks, je geeft ze te veel aandacht."

Ouderschap wordt plotseling iets anders dan het was bedoeld, en je moet je hele benadering herzien. Je weet niet altijd wat je moet zeggen of doen, of wat je juist moet vermijden. Dit is een veel complexere situatie dan je je ooit had kunnen voorstellen.

Veel therapeuten spreken over ‘Ouderschapsreorganisatie’ na een scheiding, maar voor veel ouders voelt dit als een zware en ingrijpende uitdaging. Dit is veel meer dan een simpele 'herstructurering'. Het vraagt om een diepgaande heroverweging van alles wat je dacht te weten over opvoeden en ouderschap.

Het belang van erkenning in de benadering

In gesprekken met ouders merk ik dat het woord ‘vechtscheiding’ vaak een blokkade opwerpt. Ouders willen niet simpelweg gezien worden als deel van een conflict. Ze willen niet dat hun situatie wordt gereduceerd tot een label. Het gaat om zoveel meer dan dat. Het is een pijnlijke en ingrijpende periode waarin ouders hun identiteit als ouder opnieuw moeten vormgeven.

Tijdens de laatste bijeenkomst in de Glinster Tribe gaven ouders aan dat ze liever aangesproken worden als ouders die te maken hebben met ‘conflictueus ouderschap’. Het gaat om ouders die ondanks hun inspanningen niet in staat zijn om samen te werken. Dit voelt voor hen als een meer accurate benadering van hun situatie.

Mijn rol als begeleider: luisteren, begrijpen en waardeeren

Wat ik merk in mijn werk met ouders in complexe scheidingen, is dat een van de belangrijkste dingen die ik kan bieden, is een luisterend oor. Ik neem de tijd om écht te begrijpen wat ouders doormaken, om hun gedachten en gevoelens te horen en te erkennen. Dit biedt ruimte om samen te kijken naar de beste manier waarop ze hun situatie kunnen aanpakken. Het is niet mijn taak om hen te vertellen wat ze moeten doen, maar om samen met hen te ontdekken hoe ze verder kunnen, met respect voor hun unieke situatie.

Het is voor mij essentieel dat ouders zich gehoord en begrepen voelen, want alleen dan kunnen ze de nodige stappen zetten om hun kinderen beter te ondersteunen en een pad te vinden door de complexiteit van hun ouderschap.

Conclusie

In plaats van vast te zitten in termen zoals ‘vechtscheiding’, wil ik ouders een ruimte bieden waar ze zich begrepen voelen. Het woord is niet het belangrijkste; wat wél telt, is hoe je als ouder omgaat met de uitdagingen die voor je liggen. Met geduld, begrip, en de juiste ondersteuning kun je als ouder je weg vinden door de storm van een complexe scheiding. Het belangrijkste is dat je je niet alleen voelt, en dat je met de juiste hulp, stap voor stap, vooruit kunt.

An Brems
Systemisch counselor bij Glinster